Tramwaje nie tylko pełnią funkcję wygodnego i ekologicznego środka transportu publicznego. Dla mieszkańców Krakowa stanowią istotny element kultury i historii miasta. Od pierwszego przejazdu krakowskiego tramwaju elektrycznego minęły prawie 123 lata, lecz początki zbiorowej komunikacji sięgają nieco dalej.

Jak to się zaczęło?

Za początek komunikacji miejskiej w Krakowie przyjmujemy rok 1875, w którym została uruchomiona pierwsza regularna linia omnibusu konnego. Swój przebieg rozpoczynał spod Dworca Głównego i kończył przy moście Podgórskim w dzielnicy Kazimierz.

Historia samych tramwajów rozpoczyna się w listopadzie 1881 roku, kiedy to Rada Miasta Krakowa na mocy umowy zawartej z Bankiem Belgijskim wydała pozwolenie na “urządzenie i utrzymanie ruchu kolei żelaznej zwanej tramwajem”. Rok później odbył się pierwszy uroczysty przejazd wąskotorowej linii tramwaju konnego, a dochód ze sprzedaży biletów został przekazany na budowę pomnika Adama Mickiewicza.

Pierwsza załoga tramwajowa jeździła trasą od Dworca do ul. Mostowej na Kazimierzu, gdzie powstała zajezdnia tramwajowa. Wagony występowały w wersji zimowej i letniej oraz były podzielone na dwie klasy: I i II. Do1900 roku tramwaj konny przewiózł w Krakowie ponad 1,5 miliona pasażerów.

Elektryfikacja

Tramwaje elektryczne pojawiły się nieco później. Oddanie pierwszej wąskotorowej linii tramwajowej z zasobem 17 wagonów elektrycznych z Fabryki Wagonów i Maszyn w Sanoku nastąpiło w 1901 roku, a uroczystego otwarcia dokonał prezydent miasta Józef Friedlein. Sukces elektryfikacji sprawił, że od 1902 roku tramwaje w Krakowie kursowały już po 4 liniach.

Kolejne lata również przyniosły wiele istotnych zmian. W wyniku I wojny światowej duża liczba mężczyzn została zmobilizowana na front, a miasto opuściło około 180 tysięcy osób. Odczuwalny brak pracowników sprawił, że od 1916 roku motorniczymi zostały także kobiety. Odbudowa infrastruktury tramwajowej aktywnie ruszyła po zakończeniu wojny. W pierwszej kolejności zostały naprawione wagony i tory tramwajowe. Następnie zmienił się układ ruchu tramwajów z lewostronnego na prawostronny, a do 1925 roku funkcjonowało już 6 linii tramwajowych.